Από προσωπική σκοπιά πάντα θεωρώ ότι είναι αναγκαίο η «θωράκιση» του παιδιού να ξεκινήσει από το σπίτι του και από πολύ μικρή ηλικία.
Η «θωράκιση» του παιδιού γίνεται τόσο με ενημέρωση για τους πιθανούς κινδύνους όσο και με εκμάθηση τρόπων αποφυγής και αντιμετώπισης.
Από εκεί και πέρα, στο μεγαλύτερο μέρος της νεαρής ζωής του μέχρι τη ενηλικίωσή του, θα έχει επαφή με δασκάλους και καθηγητές. Αυτό λογικά σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να εφοδιαστούν με γνώσεις και δεξιότητες χειρισμού περιπτώσεων bullying (προτάσεις μου παρακάτω).
Όπως έχω διαπιστώσει, δεν υπάρχει το τέλειο εγχειρίδιο φροντίδας, εκπαίδευσης και κοινωνικής επιμόρφωσης παιδιών πάνω σ’ αυτό το θέμα. Αν υπήρχε, θα ήταν “best seller” στα βιβλιοπωλεία όλου του κόσμου. Παρά ταύτα, στην 40χρονη σταδιοδρομία ενασχόλησης και διδασκαλίας μου (είμαι 50 τώρα), έχω διδάξει πάρα πολλά παιδιά και εφήβους.
Συνοπτικά τί έχω διαπιστώσει;
Το παιδί
- Το παιδί πάνω απ όλα θέλει να νιώθει ότι το αγαπάνε και ότι είναι ασφαλές. Θέλει ενθάρρυνση και επιβεβαίωση όταν κάνει κάτι σωστό. Θέλει διόρθωση, με αγάπη, όταν κάνει κάτι λάθος. Θέλει να το μάθουν πειθαρχία και ευθύνη από νωρίς. Χρειάζεται να καταλάβει ότι η σωστή πράξη αμείβεται (όχι πάντα υλικά). Γενικά θέλει θετική αλληλεπίδραση χωρίς να είναι πλασματική ή ψεύτικη, διότι το παιδί είναι ο καλύτερος ψυχολόγος και «μυρίζεται το ψεύτικο».
- Είναι σωστό να συμμορφώνουμε παιδί που είναι έκδηλα επιθετικό και βίαιο αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ουσιαστικά είναι ένας άνθρωπος που πρέπει να βρει τον δρόμο του σε μια κοινωνία η οποία συχνά είναι σκληρή (με άλλα λόγια, καλός και χρυσός ο Γιαννάκης, αλλά πού και πού πρέπει να δαγκώνει).
- Η υπερβολική προστασία του παιδιού δεν είναι καλή διότι δεν μαθαίνει να διεκδικεί την θέση του στην κοινωνία με αξιοπρέπεια (η μαχητικότητα με ηθικό μέτρο είναι καλή και λειτουργεί εξισορροπητικά σε μια κοινωνία).
- Η υπερβολική ελευθερία προκαλεί και την έλλειψη μέτρου. Όταν στο παιδί παρέχονται τα πάντα ή του γίνονται όλα τα χατίρια, δημιουργούμε μια κοινωνία «δικαιώματος» και «απαίτησης» όπου όλοι του χρωστάνε επειδή έτσι είναι (Πρέπει να μάθει την αξία του δούναι και λαβείν διότι έτσι λειτουργεί η κοινωνία).
Ο έφηβος
- Ό έφηβος θέλει τον «χώρο» του και την αίσθηση της ελευθερίας (και ας είναι ψευδαίσθηση, ξέρουμε τίνος πορτοφόλι μας συντηρεί).
- Θέλει συμμετοχή του γονέα από απόσταση (αλλά όχι πολύ μακριά – θέλει να νιώθει ότι έχει και πλάτες αν χρειαστούν).
- Είναι μια δύσκολη φάση της ζωής που δοκιμάζονται τις δυνάμεις του και προκαλεί την εξουσία (εκεί που νομίζει ότι τον παίρνει να το κάνει).
- Κάνει διαρκώς λάθη, αλλά είναι σημαντικό να μην ασκούμε υπερβολική κρητική για αυτά (αλλά να του μάθουμε να σκέπτεται πριν πράξει – στο κάτω, κάτω μη ξεχνάμε και τα δικά μας…).
- Πρέπει να καθοδηγηθεί ώστε να αναρωτιέται ποιές μπορεί να είναι οι συνέπειες των απερίσκεπτων πράξεων (οι συνέπειες πρέπει να είναι ανάλογες της πράξης – πολλές φυλές και θρησκείες θεωρούν ότι στα 12 χρόνια τα παιδιά πρέπει να αναλαμβάνουν ευθύνη ενήλικων για τις πράξεις τους).
- Δεν είναι ούτε χαζός, ούτε βλάκας, έχει μυαλό. Απλά θέλει κατεύθυνση και προκλήσεις που θα τον αναγκάσουν να «τεντωθεί» ώστε να αποδείξει ότι μπορεί και είναι ικανός (έστω και στον εαυτό του – τη δική σου έγκριση την εκτιμά και ας κάνει ότι δεν ενδιαφέρεται).
