Όταν ο κάποιος διδάσκεται κάτι, αυτός/η μπορεί να έχει δύο προσεγγίσεις. Είτε να το περάσει επιφανειακά, είτε να το αφήσει να τον/ην διαποτίσει.
Τι είναι καλύτερο;
Αυτό εξαρτάται από τις απαιτήσεις και τις ανάγκες που έχει ο καθένας και η καθεμία μας από τον/την εαυτό του/της. Εγώ προσπαθώ να ανήκω στη δεύτερη κατηγορία. Όχι γιατί έχω το σύνδρομο του καλού μαθητή, αλλά για τον πολύ απλό λόγο ότι με αυτό τον τρόπο αξιοποιώ στο έπακρο τον χρόνο που δαπανώ. Καλώς ή κακώς, ο χρόνος είναι το μοναδικό πραγματικό περιουσιακό στοιχείο που διαθέτουμε.
Επίσης, όταν ασχολούμαι με κάτι προσπαθώ να το εξαντλώ στο μυαλό μου, «παίζοντας» με διάφορα σενάρια. Αυτή η πρακτική έχει αποδειχθεί ακόμη και επιστημονικά ότι λειτουργεί και ότι όντως, μπορεί να ανεβάσει έστω και λίγο τα ποσοστά αποτελεσματικότητας. Ένας άλλος χρήσιμος τρόπος είναι αυτός της αυτό-αμφισβήτησης. Δηλαδή το να προσπαθήσεις να καταρρίψεις στον ίδιο σου τον εαυτό πράγματα για τα οποία είσαι σίγουρος. Αν κατά τη διαδικασία πέσεις σε «σκοπέλους» σημαίνει κάτι δεν κάνεις ή κάτι δεν έχεις καταλάβει σωστά. Τέλος, το πιο σημαντικό είναι να εξηγείς στον εαυτό σου κάτι με απλό τρόπο. Αν μπορείς να το εξηγήσεις απλά, τότε σημαίνει ότι το κατανοείς άρα όντως μπορείς να το διδάξεις σε άλλους.
Τι πιστεύω
Πιστεύω ακράδαντα στο «αν κάνεις κάτι, κάντο καλά, κάντο πολύ, μέχρι να το εξαντλήσεις». Αυτή είναι η φιλοσοφία η δική μου και με αυτό τον τρόπο τρέφεται η ψυχή μου. Αν δεν πληρούνται τα προηγούμενα πολύ απλά δεν μπαίνω στον κόπο. Δεν μου αρέσουν τα ημίμετρα. Συνεπώς, το σύστημα που μόλις ολοκλήρωσα την ύλη του, τολμώ να πω ότι μάλλον με βρήκε. Όταν κάτι σου ταιριάζει από την αρχή, το γνωρίζεις και αυτό ενσωματώνεται στην καθημερινότητά σου απευθείας. Όχι τα χτυπήματα, οι ρίψεις κ.α. αλλά ο ΤΡΟΠΟΣ που σου ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ τον ΤΡΟΠΟ ΣΚΕΨΗΣ (mindset) και κατ’ επέκταση τον τρόπο που θα καθοδηγήσεις τον εαυτό σου μέσα στη ζωή.
Βαρύγδουπο;
Νομίζω καθόλου, γιατί πολύ απλά αυτό είναι που συμβαίνει. Συνεπώς έχοντας κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά σαν άνθρωπος, «ανακατεύεσαι» και εξελίσσεσαι καθημερινά με πράγματα που σου ταιριάζουν (καλά και ενίοτε κακά, δυστυχώς). Αφού λοιπόν φτιάχνουμε διαρκώς συνήθειες σαν είδος, ας είναι τουλάχιστον καλές και χρήσιμες.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετά από αυτά τα χρόνια εξάσκησης στο σύστημά μας, χωρίς να έχω πρότερη εμπειρία σε κάτι αντίστοιχο ή άλλο, με συναρπάζει η αλλαγή που παρατήρησα στον εαυτό μου. 100% αλλαγή στον τρόπο σκέψης και αντιμετώπισης της καθημερινότητας σε όλα τα επίπεδα. Πλέον τα βλέπω απλά, θέλω να είναι άμεσα και απαιτώ να είναι αποτελεσματικά. Αλλιώς η γνώση που αποκόμισα στην αίθουσα άσκησης σταματάει εκεί, στείρα χωρίς ουσία.
Πως τα μεταφέρω στη ζωή μου
Έτσι λοιπόν, αυτά που ακόμη μαθαίνω μέσω της εξάσκησης, και είναι βέβαιο ότι δεν θα σταματήσω να μαθαίνω, προσπαθώ να τα «μεταφέρω» στην φαινομενικά άσχετη καθημερινότητά μου. Για παράδειγμα, σε μία επαγγελματική αντιπαράθεση, προσπαθώ η αντίδρασή μου να είναι ισόποση. Επίσης προσπαθώ να «κοσκινίζω» τα πολλά λόγια του άλλου και να παρατηρώ εν τέλει τις πράξεις του. Άρα κρατάω μόνο την ουσία θέτοντας πολύ συγκεκριμένα όρια. Πλέον, δεν επιτρέπω ποτέ υπέρβαση των ορίων και σε αυτό δεσμεύομαι. Ψάχνω πάντα να βρω μία γρήγορη διέξοδο σε ένα πρόβλημα. Ψάχνω να βρω πιθανές διεξόδους ακόμη και σε ένα εστιατόριο, όπως επίσης διατρέχω με τα μάτια μου τους πελάτες και επισκέπτομαι την τουαλέτα επίτηδες για να δω τους περισσότερους χώρους του μαγαζιού.
Έχω σταματήσει να δαπανώ άσκοπο χρόνο σε αντιπαραθέσεις, διενέξεις ή ό,τι άλλο παρόμοιο. Κοιτάζω να δω αν ο απέναντι μου έχει συμμάχους, πόσοι είναι και πόσο ισχυροί. Παραμένω χαλαρός και πολλές φορές παριστάνω ότι δεν καταλαβαίνω. Με αυτό τον τρόπο ο απέναντι νομίζει ότι έχει να κάνει με κάποιον χαμηλότερης ευφυΐας, οπότε χαλαρώνει και αν έχει βάλει στόχο να σε κοροϊδέψει είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πέσει σε λάθη λογικής. Τεστάρω κάνοντας πολλές ερωτήσεις χωρίς κάποια πρόθεση επιθετικότητας, έτσι βλέπω το «βάθος» του άλλου. Ο χαρακτήρας του ανθρώπου φαίνεται σε ό,τι κάνει, όχι σε ό,τι λέει. Αν έχεις και κάποια λίγη υπομονή, οι λεπτομέρειες αποκαλύπτουν τη πραγματική φύση του άλλου. Θέλει λίγο χρόνο παραπάνω μέχρι να αρχίσεις να τον/την «κουράζεις» ή να τον/την ξεβολεύεις. Με άλλα λόγια, διαρκώς «ενοχλείς» για να αποσυγκεντρωθεί. Ένας εύκολος τρόπος να φέρεις, όσο δύναται, την κατάσταση στα μέτρα σου, είναι προσπαθώντας να «στήσεις» το παιχνίδι. Πάντα επιστρέφεις στα βασικά (τακτικές, συμπεριφορές κ.α.), γιατί συνήθως αυτά γνωρίζεις καλύτερα.
Κλείνοντας
Κλείνοντας, κάτι άλλο το οποίο άρχισε να συμβαίνει ασυναίσθητα είναι αυτό που αποκαλώ «φανταστικές μάχες». Συνήθως αυτό πυροδοτείται αν συναντήσω (συνήθως στο δρόμο) τυχαίους τύπους που θα τους χαρακτηρίζαμε εκ πρώτης όψεως σκληρούς, επικίνδυνους κ.α. . Παίζω στο μυαλό μου μία ταινία συμπλοκής μαζί του/τους και προπονώ νοητικά το τι θα έκανα. Το καλό είναι ότι συνήθως κάνω τις ίδιες, απλές, άμεσες και αποτελεσματικές κινήσεις. Δεν με απασχολούν οι εντυπωσιασμοί, ούτε ψάχνω να βρω αφορμή για εξάσκηση τεχνικών. Με ενδιαφέρει να γυρίσω σπίτι μου, άρα θεωρώ ότι οι σχετικές συνάψεις με αυτόν τον τρόπο εδραιώνονται καλύτερα. Αν και η πραγματικότητα είναι σκληρή και η καθημερινότητα τόσο αβέβαιη που το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να είσαι, όσο μπορείς, σε εγρήγορση και σε επαγρύπνηση. Ο μόνος τρόπος για να κατακτηθεί αυτό είναι με συνεχή εξάσκηση.
Κάποτε ρώτησαν τον Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ γιατί ζωγράφιζε έξω και όχι στο ατελιέ του. Νομίζω ότι η απάντηση που έδωσε αποτυπώνει όλα τα προηγούμενα.
«Αν ήθελα να ζωγραφίσω ένα φύλλο, στο ατελιέ θα σκεφτόμουν κάποιες λίγες παραλλαγές. Όταν ζωγραφίζω έξω, παρατηρώ ότι αυτές οι παραλλαγές είναι εκατομμύρια.»– Πιερ Ωγκύστ Ρενουάρ
Εκεί έξω τα διάφορα σενάρια και οι περιπτώσεις αριθμητικά φτάνουν στο άπειρο. Οπότε, η όποια επιβίωση απαιτεί ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ, ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ και ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ. Όπως ακριβώς και η εξάσκηση στην αίθουσα άσκησης.
Συνήθως οι προπονήσεις είναι επίπονες. Έτσι πρέπει να είναι. Ειδάλλως δεν προσομοιάζουν επαρκώς την πραγματικότητα και έτσι χάνουμε το χρόνο μας. Άλλωστε προσερχόμαστε στους εκάστοτε χώρους εξάσκησης για πολύ συγκεκριμένους, προσωπικούς λόγους. Ας τους εξυπηρετήσουμε στο έπακρο.
Αγαπητέ Ζαχαρία/Δάσκαλε, σε ευχαριστώ για όλα αυτά που μου δίδαξες όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και για αυτά που θα μου διδάξεις.